Là
một người học luật, tìm hiểu về luật, tôi cảm thấy rất thất vọng và lo ngại về
bản án này.
Gia Minh: Từ góc độ của một người học luật, biết
luật pháp, anh có thể cho những người không nắm rõ về luật biết những gì không
tương thích với hiến pháp, với những qui định của Việt Nam cũng như quốc tế
trong việc tuyên án cho những người trong gia đình ông Đoàn Văn Vươn như thế?
Phạm Lê Vương Các: Sau khi biết được mức án dành cho
ông Vươn và gia đình ông ta; bây giờ mà nói về mặt lý luận nữa tôi không có
chút hứng thú gì nữa để nói về lý luận. Bởi vì tôi nghĩ nếu ngày hôm qua, quan
tòa nếu dũng cảm để phân xử đâu là công lý, thì không có mức án như vậy. Chính
vì vậy quan điểm của tôi cũng đơn giản thế này: tội danh giết người và chống
người thi hành công vụ cho ông Vươn và những người trong gia đình là không có
căn cứ pháp lý thỏa đáng.
Gia Minh: Anh có thể nói rõ hơn vì sao không có căn
cứ pháp lý thỏa đáng như thế?
Phạm Lê Vương Các: Như tôi đã nói, bây giờ nếu nói về mặt lý
luận nữa, tôi cảm thấy hơi mệt mỏi.
Phải tha bổng
Gia Minh: Theo chuẩn mực chung của luật quốc tế thì
phải phán xét thế nào trong trường hợp này?
Phạm Lê Vương Các: Tôi nghĩ phải tha bổng thôi, vì nếu theo
chuẩn mực chung thế giới mà chiếu theo Tuyên ngôn Thế giới về Quyền Con người,
điều mở đầu viết rất rõ thế này ‘Điều cốt yếu là nhân quyền phải được một chế
độ pháp trị bảo vệ để con người khỏi bị dồn vào thế cùng mà phải nổi dậy chống
lại áp bức vào bạo quyền’. Như thế nhân quyền bị xâm hại trong vụ cưỡng chế đất
đai của gia đình ông Vươn là gì? Đó là quyền tư hữu, quyền bảo vệ tài sản,
quyền được sống trong một môi trường an toàn và quyền được tự vệ chính đáng.
Như ta đã thấy, chính quyền Tiên Lãng, Hải Phòng đã đặt gia đình
anh Vươn vào trạng thái mất an toàn, khi có hành vi sai trái là đã tước đoạt đi
tài sản, đất đai mà gia đình ông Vươn đã bao đời gây dựng và khai phá nên.
Cho nên tôi cho rằng nếu tuân theo chuẩn mực của luật pháp quốc
tế, lẽ thường của cuộc sống, lẽ thường của tự nhiên thì ông Vươn và thân nhân
xứng đáng được tòa tuyên vô tội.
Anh Phạm Lê Vương Các
Ngoài ra có thể thấy, chính quyền ở huyện Tiên Lãng, Hải Phòng đã
thực thi pháp luật một cách tùy tiện là đẩy gia đình ông Vươn phải vào thế cùng
là nổi dậy, chống lại sự sai trái và bạo quyền của chính quyền huyện Tiên Lãng.
Nơi nào có áp bức, nơi đó có đấu tranh; đó là lẽ thường của tự
nhiên; cho nên tôi cho rằng nếu tuân theo chuẩn mực của luật pháp quốc tế, lẽ
thường của cuộc sống, lẽ thường của tự nhiên thì ông Vươn và thân nhân xứng
đáng được tòa tuyên vô tội.
Gia Minh: Lâu nay khi xét xử, thông thường ngoài
việc căn cứ vào luật pháp của nơi sở tại, người ta còn có theo án lệ nữa; trong
trường hợp này, là người nghiên cứu về luật, anh thấy ở tại Việt Nam từ trước
đến nay có trường hợp nào tương tự có thể xem như án lệ để xét xử trong vụ này
không?
Phạm Lê Vương Các: Trong thời gian gần đây nhiều nhà nghiên
cứu về luật cũng nhắc đến vụ án Đồng Nọc Nạn ở thời kỳ Pháp thuộc. Hai vụ án
này có một bản chất rất tương đồng với nhau. Thứ nhất đó là mâu thuẫn giữa
người nông dân đi khai phá đất và chính quyền địa phương đại diện cho nhà nước
trong việc thu hồi đất để rồi dẫn đến sự việc người nông dân bị dồn vào thế
cùng phải sử dụng vũ khí nổi dậy chống lại chính quyền địa phương.
Chính vì vậy, tôi nghĩ nếu ở Việt Nam sử dụng tiền lệ vụ án Đồng
Nọc nạn để đưa vào vụ án Đoàn Văn Vươn, thì về mặt lý luận hoàn toàn có thể
được. Tuy nhiên, khá đáng tiếc là hiện nay tại Việt Nam, án lệ lại không được
thừa nhận như là một nguồn luật chính thức khi xét xử.
Bản án răn đe
Gia Minh: Sau khi có bản án, nhiều người có ý kiến là
Nhà nước muốn răn đe đối với những người dám dùng vũ khí để chống lại chính
quyền như trường hợp gia đình ông Đoàn Văn Vươn; theo anh thì mục tiêu răn đe
có thể đạt được trong trường hợp này hay không?
Phạm Lê Vương Các: Đứng về mặt quản lý nhà nước, tôi nghĩ nếu
dùng bản án như thế để răn đe là hoàn toàn vô tác dụng. Bởi vì chúng ta chỉ có
thể xây dựng được một xã hội công bằng, bình đẳng và bác ái trên phương diện
tất cả phải có tinh thần thượng tôn pháp luật. Và cần có một cơ chế để giám sát
quyền lực nhà nước một cách hữu hiệu- bằng cách tư pháp độc lập là điều trước
tiên.
Bản án đối với gia đình ông Đoàn Văn Vươn có tác dụng răn đe hay
không? Trước hết tôi nghĩ, chúng ta cần tiếp cận chức năng và nhiệm vụ của tòa
án Việt Nam. Như chúng ta biết, tòa án Việt Nam ngoài chức năng xét xử còn có
chức năng bảo vệ chế độ. Cho nên tôi nghĩ việc tuyên án ông Đoàn Văn Vươn thiếu
đi chuẩn mực như vậy, cũng chỉ nhằm ngăn chặn, răn đe của chính quyền đối với
những người nông dân. Gần đây chúng ta thấy, nông dân đi khiếu kiện đất đai gia
tăng ngày càng đột biến. Điều gì sẽ xảy ra nếu nông dân bất bình trong việc thu
hồi đất mà phải hành động như gia đình ông Đoàn Văn Vươn?
Gia Minh: Là người học luật và sau này đi bào chữa
cho thân chủ, bản thân anh có thấy quá khó khi mà hiện nay cũng còn có những án
bỏ túi hay không?
Phạm Lê Vương Các: Là người học luật và có nhu cầu bào chữa
trong tương lai, khi nhìn vào những án như anh nói ‘án bỏ túi’, thì phải thừa
nhận tại Việt Nam vẫn còn tồn tại khá nhiều. Chính vì vậy, là người học luật,
trước tiên, bất kỳ bản án nào dù cho không công bằng; đứng từ góc độ cá nhân
tôi vẫn tôn trọng nó để tôi có thể thay đổi được nó. Dấn thân đi theo tiếng gọi
của công lý và lương tri.
Gia Minh: Cám ơn.
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét