Xã hội Việt Nam đang diễn ra các dòng chuyển động và biến đổi khó lường trước.
Việt Nam khó có thể đạt được một sự 'chuyển đổi' mà không để xảy ra 'đột biến' như kỳ vọng và quan điểm của một số học giả trong nước, khi mà nhiều điểm nóng trong quan hệ chính quyền và nhân dân, nhiều vấn đề căn bản và nguyên tắc về dân quyền, dân sinh trong xã hội không được giải quyết tận gốc.
Đó là quan điểm của nhà phân tích, Tiến sỹ kinh tế Phạm Chí Dũng, khi bình luận về một vài khía cạnh trong quan điểm của Giáo sư BấmTrần Ngọc Thêm chia sẻ với BBC gần đây khi nhà văn hóa học này nói về khả năng, kịch bản và mô hình biến đổi xã hội, thể chế và văn hóa của Việt Nam.
Hôm 02/2/2014, Tiến sỹ Dũng nói mô hình giải quyết điểm nóng của chính quyền từ nhiều năm về trước, hiện không còn phát huy tác dụng và ông bày tỏ quan ngại rằng nhiều vụ xung đột với số đông người dân, dân oan tham gia có thể trở thành các thách đố thực sự với chế độ từ nay trở đi.
Ông nói: "Tôi có cảm giác rằng chưa có một kịch bản hoàn hảo nào từ phía chính quyền được đặt ra để giài quyết những điểm nóng như vậy,
"Mặc dù lý thuyết về điểm nóng, giải quyết xung đột về điểm nóng đã đặt ra từ năm 2000, đặc biệt để giải quyết những phong trào đất đai, về dân oan đất đai, nhưng thực tế đã chứng nghiệm rằng lý thuyết giải quyết điểm nóng của các cơ quan chính quyền Việt Nam là không thành công."
"Trí thức nào thì trí thức, cũng phải có lương tâm, và nếu xét về góc độ lương tâm, có khi một người nông dân, một người dân thường, một người dân đen, họ còn có lương tâm nhiều hơn là một trí thức"
Theo Tiến sỹ Dũng trong năm vừa qua đã có những phong trào đấu tranh của người dân, với con số chỉ từ một ngàn người tham gia, như tại một huyện ven biển thuộc tỉnh Quảng Ngãi, đã buộc ban lãnh đạo của tỉnh này phải trực tiếp xuống địa phương đối thoại với dân.
Ông đặt vấn đề, nếu không có phương thức giải quyết thỏa đáng, những con số "một ngàn" như vậy có thể mở rộng thành "hàng chục ngàn" như ở Campuchia, và thậm chí tăng triển thành "cả triệu người" như ở Thái Lan, thì vấn đề sẽ thực sự trở nên rất khó giải quyết hơn cho chính quyền.
'Trí thức ở đâu?'
Về vấn đề thái độ, vai trò của trí thức với tình hình của đất nước, điều cũng được GS Trần Ngọc Thêm đề cập, Tiến sỹ Dũng cho rằng giới này hiện đang bị phân chia thành ba bộ phận là 'cận thần', 'trung dung' và 'dấn thân - phản biện'.
Trong đó, lớp "trí thức cận thần" được hưởng nhiều đặc quyền, đặc lợi nhưng ít được người dân lắng nghe, tin cậy và hài lòng vì họ thường 'thiên vị quyền lợi của nhà nước'.
Nhóm thứ hai là "trí thức trung dung", chiếm tới khoảng 80% tầng lớp trí thức và có thái độ "bàng quan", thậm chí "vô cảm", không gần nhà nước nhưng cũng không quan tâm tới người dân, đặc biệt là bất công xã hội... Nhóm này, theo nhà quan sát này, có đặc điểm "dễ đón gió", "dễ xoay chiều" khi có cơ hội.
Nhóm thứ ba được ông Dũng đề cập đến là "trí thức dấn thân" hay "trí thức phản biện", nhóm này có trách nhiệm và lương tri với dân, với nước, nhưng theo nhà quan sát 'rất tiếc' vẫn còn hạn chế về số lượng.
Ông Phạm Chí Dũng (trái) tại đám tang của luật gia Lê Hiếu Đằng.
Bày tỏ quan điểm của mình về tư cách và nghĩa vụ của trí thức nói chung với đất nước, ông Dũng nói: "Trí thức nào thì trí thức, cũng phải có lương tâm, và nếu xét về góc độ lương tâm, có khi một người nông dân, một người dân thường, một người dân đen, họ còn có lương tâm nhiều hơn là một trí thức."
Theo ông Dũng, người trí thức hiện nay trước tiên cần xác định để có lập trường "độc lập", để không bị cuốn vào các cuộc "tranh giành giữa các phe phái chính trị", mà nên lấy dân sinh, dân quyền, dân trí "làm chủ đạo" cho con đường của mình.
Ngoài ra, họ nên bày tỏ "một chút dấn thân", hoặc cao cả hơn theo ông là "hy sinh một chút" cho xã hội và tạm quên đi "quyền lợi cá nhân của mình một chút". Ông kỳ vọng:"Nếu mỗi người trí thức đều có được một chút suy nghĩ như thế, thì tôi nghĩ xã hội dần dần sẽ được nhiều chút, và lúc đó mọi chuyện sẽ tiến bộ nhanh chóng hơn là bây giờ,
"Còn hiện nay tình trạng vô cảm không chỉ lan tràn trong giới quan chức quản lý nhà nước mà còn cả trong giới trí thức trung dung và giới trí thức cận thần, mà đó là một tình trạng mà vô hình chung tạo ra một sự phân cách xã hội vô cùng lớn."
Mở đầu cuộc trao đổi hôm Chủ Nhật, Tiến sỹ Dũng bình luận biến đổi gần đây trong nội bộ giới trí thức trong nhà nước, theo đó có sự đề cập nhiều hơn tới các "ý kiến đa chiều", mặc dù chưa nhắc đến "đa đảng", và ông cho rằng đang có sự xích lại gần nhau giữa các nhóm ý kiến, quan điểm ở nhiều tầng lớp, các "lề" và các nhóm khác nhau trong xã hội Việt Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét